Persbericht, Rotterdam, 17 april 2025
Op woensdag 14 mei organiseert kunstenaar Erik van Loon voor het elfde opeenvolgende jaar de 14 Mei Herdenking, waarbij op steeds meer straathoeken langs de brandgrens deelnemers uit binnen- en buitenland samenkomen om jaarlijks een ander herdenkingsgedicht voor te dragen. Dit jaar worden de slachtoffers van het bombardement op Rotterdam en wereldwijd voor de tweede keer herdacht via de internationale herdenking ‘Four Days In May’. In 2024 werden slachtoffers van bombardementen wereldwijd herdacht in Rome, Zürich, Parijs en Rotterdam met het gedicht Vision Of Rotterdam van de Amerikaanse dichter Gregory Corso. Dit jaar zal men in Berlijn, Warschau en Rotterdam slachtoffers van bombardementen wereldwijd herdenken met het gedicht Und Was Bekam Des Soldaten Weib? van Bertolt Brecht.
„Four Days In May” – Internationale Herdenking
De internationale herdenkingsbijeenkomst „Four Days In May” is in 2024 ontstaan uit de jaarlijkse 14‑mei‐herdenking bij de brandgrens in Rotterdam. Het doel is om met deze internationale herdenking jaarlijks van 10 tot en met 14 mei niet alleen de slachtoffers van het bombardement in Rotterdam te herdenken, maar ook slachtoffers in andere steden wereldwijd.
Hoogtepunten Rotterdam
In Rotterdam op 14 mei zullen de volgende zes herdenkingen plaatsvinden:
- 10:00 – 11:00 Lezing “Four Days In May”
(Locatie: Tante Nino, Van der Takstraat 102b)
Erik van Loon, kunstenaar en directeur van Rotterdamse Festivals zal de slotdag van Four Days In May openen. Na de opening zal Walter Schulze van Stichting Voorouder een lezing geven over de burger- en militaire slachtoffers tijdens de vierdaagse oorlog in Nederland. Hij zal daarbij niet alleen de slachtoffers in Rotterdam maar ook in de rest van Nederland een gezicht geven. De oorlog in Nederland duurde vier dagen (10 tot en met 14 mei 1940) en eindigde met het allesverwoestende bombardement op Rotterdam. Tijdens deze vier dagen stierven 2000 Nederlandse Soldaten en …. burgers. In Rotterdam vielen 1.173 slachtoffers. Van hen kwamen 711 tijdens het bombardement op Rotterdam en de daarop volgende brand op 14 mei om het leven. - 11:00 – 12:00 Presentatie van het „Anti‑Vliegtuigbommen Verdrag”
(Locatie: Tante Nino, Van der Takstraat 102b)
Direct na de lezing zal het Anti‑Vliegtuigbommen Verdrag worden gepresenteerd. Dit verdrag pleit voor een wereldwijd verbod op de productie, opslag, inzet en overdracht van vliegtuigbommen. Geïnteresseerden kunnen het verdrag na afloop in Tante Nino ondertekenen. Voor deze bijzondere locatie is gekozen omdat hier de beroemde foto is gemaakt van de Nederlandse sergeant‑majoor Van Ommering, waarop hij de zelfgemaakte witte vlag vasthield. Hij begeleidt op deze foto, kort nadat het centrum van Rotterdam door de Duitse luchtmacht was gebombardeerd, de bevelhebber van de Rotterdamse troepen Kolonel Scharroo vanuit het in puin liggende Rotterdam Centrum over de Oude Willemsbrug naar het Noordereiland om het bevel over de stad aan de duitse Kapitein Becker over te dragen. - 13:27 – 13:35 85e Herdenkingsgedicht aan de Brandgrens
(85 straathoeken)
Om 13:27 nemen tientallen Rotterdammers – van jong tot oud, van kunstenaar tot ondernemer en van huisvrouw tot andere betrokkenen – op 85 straathoeken aan de brandgrens drie minuten stilte in acht. Vervolgens dragen zij het herdenkingsgedicht “Und was bekam des Soldaten Weib?” van Bertolt Brecht voor. Het herdenkingsgedicht wordt in het Nederlands en 10 andere talen voorgedragen. Wij vertalen elk jaar het gedicht zodat ook familieleden van allochtone bewoners, buitenlandse studenten en anderen deel kunnen uitmaken van onze gezamenlijke geschiedenis. - 15:00 – 17:00 Brandgrenstocht
(Start: Brandgrensmonument, Willemskade 18)
In groepen van maximaal 12 deelnemers kunnen geinterresseerden – onder begeleiding van een gids deelnemen aan een fietstocht langs de 12,5 km lange brandgrens. - 19:00 – 20:00 ‘Und was bekam des Soldaten Weib?’ ontleed
(Broodje Aap, Westerstraat 10)
‘s Avonds analyseren Erik van Loon, samen met Miguel Santos en Alain Pringels, het gedicht van Bertolt Brecht.
– Miguel Santos (1986) is een Rotterdamse dichter en een van de gastheren van de PoetsClub Rotterdam. In 2016 bracht hij de minireeks Uurtjespoëzie, een verzameling gedichten die online stonden. Na de minireeks volgden diverse andere bundels, waarvan Blaadjes (2024) de meeste recente is.
– Alain Pringels woont in Gent en is psycholoog. Hij is als dramaturg betrokken bij vrijwel alle theaterproducties van De Appel in Amsterdam en wordt in zowel België als Nederland regelmatig geraadpleegd als deskundige op het gebied van Bertolt Brecht. - 20:00 – 21:00 Radio Oranje
(Broodje Aap, Westerstraat 10)
Dj Okkie Vijfvinkel presenteert een speciaal door hem samengesteld Radio Oranje programma waarin hij vanuit zijn indrukwekkende audio-archief terugblikt op de laatste oorlogsjaren. Op 13 mei 1943 vernam Nederland, naar aanleiding van de grote staking op 29 april 1943 in Hengelo, dat men de radio’s moest inleveren. Deze maatregel werd genomen om te voorkomen dat mensen naar verboden radiostations zoals de BBC of Radio Oranje zouden luisteren. Sommige Nederlanders volgden het bevel, maar een kwart van alle radio’s belandde in de ‘illegaliteit’. - 21:00 – 22:00 Open Podium Rotterdam
(Locatie: De Boeg, Leuvehoofd)
Net als in Berlijn en Warschau wordt de avond afgesloten met een open podium. Hier, bij het Nationale Monument voor de Koopvaardij, kunnen deelnemers anti‑oorlogs- en vredesgedichten, -liederen en -verhalen voordragen.
Internationaal Herdenkingsprogramma
Berlijn – 11 mei
Op Zondag zijn er zes herdenkingen in Berlijn. De opening met aansluitend de panel discussie Stop Bombings Now (09.00-10.00) is in het Anti‑Kriegsmuseum. Na de discussie zal hier ook het Duitse Anti-Vliegtuigbommen Verdrag (10.00–11.00) worden gepresenteerd. Hier kan men ook het verdrag tekenen. Na een korte lunch kan men vervolgens deelnemen aan de Poetry Cycle (13.00-15.00) waarbij men van Checkpoint Charlie, via ondermeer het Holocaust Monnument, de Brandenburg Tor, de Reichstag, het Berliner Ensemble naar het Brecht-Weigel-Haus fiets. Daar zal men deelnemen aan de Helene Weigel’s 125th birthday (15.00-18.00). Dit eveneement wordt georganiseerd door het Bertolt Brecht Archive en het Literatur Forum am Brecht Haus. Direct daarna zal men in het Berliner Ensemble een grote Helene Weigel Tribute (18.30-21.00) bijwonen. De eerste dag wordt afgesloten met een Open Podium (21.00-22.00) waar men anti-oorlogs en vredes verhalen, liedjes en gedichten kan voordragen ten hoogte van het Bertolt Brecht’s Standbeeld.
Warschau, 12 mei
Op Maandag, nemen zij de Poëzietrein (5.51-11.10) van Berlin HBF naar Warsaw Zachodnia. In Warschau is eerst een lunch voordat zij een bezoek brengen aan het Warschause Opstandmuseum. Hier krijgen zij een lezing over de verwoestende Zwarte Maandag (13.00-14.00) bombardementen op 25 september 1939. Aansluitend wordt het Poolse Anti-Vliegtuigbommen Verdrag gepresenteerd. Na de presentatie van het verdrag zal een gids de deelnemers alles leren over de heldhaftige Opstand van Warschau (14.00-15.00). Om 15.00 fietsen zij naar het Polin Museum. In dit museum leren zij over de inhumane leefomstandigheden in de Warsaw Getto (16.00-17.00). Tijdens de avondlezing in het Adam Mackiezie Literatuur Museum gaat het vooral over de nalatenschap van de invloedrijke Poolse theater directeur Konrad Swinarski (20.00-21.00) die nu exact 50 jaar geleden stierf. De dag zal net als in Berlin eindigen met een Open Podium (21.00-22.00) waar men dit keer anti oorlogs en/of vredes verhalen, liedjes en gedichten kan voordragen langs de oude stadsmuren.
Hengelo, 13 mei
Op dinsdag nemen zij de Poëzietrein (7.00-18.10) van Warschau Centralina naar Station Hengelo. Vanaf Station Hengelo organiseren zij een Poetry Walk (18.15-20.00). Een gids zal hen door de in 1944 en 1945 totaal verweoste stad leiden. Tijdens de Poetry Walk dragen verschillende lokale dichters hun “Four Days In May” gedichten voor. Voordat iedereen weer op de Poetry Train naar Rotterdam stapt zal men een bezoek brengen aan de St. Lambertus Basilica. Daar kan men een kaarsje opsteken ter nagedachtenis van de 107 slachtoffers van de 42 bombardementen die Hengelo ten deel vielen na Oktober 1944.
Achtergrond
Kunstenaar Erik van Loon organiseert sinds 2015 in Rotterdam jaarlijks deze unieke 14 mei herdenking waarbij burgers elk jaar op steeds meer straathoeken langs de brandgrens het herdenkingsgedicht voordragen. Deze 14 Mei herdenking begon als protest tegen de brandgrens(fun)run op 14 mei 2015. De Rotterdamse burgemeester had uitgerekend op die dag 1.800 hardlopers toestemming gegeven om over, door en langs de plekken waar honderden doden en duizenden gewonden vielen te rennen. Wij proberen sindsdien elk jaar de slachtoffers op meer en meer straathoeken aan de brandgrens te herdenken totdat wij „hand in hand” aan de brandgrens de slachtoffers in Rotterdam en sinds 2024 ook in andere plaatsen wereldwijd herdenken.
EXTRA
Bertolt Brecht Bertolt Brecht (10‑2‑1898, Augsburg – 14‑8‑1956, Oost‑Berlijn) was een revolutionaire Duitse toneelschrijver, dichter en theaterregisseur. Nadat Adolf Hitler in 1933 de macht greep, ontvluchtte hij Nazi‑Duitsland en ging hij in ballingschap door heel Europa – onder meer in Denemarken, Zweden en Finland – voordat hij in 1941 naar de Verenigde Staten vluchtte. In Santa Monica, Californië, vestigde hij zich en schreef daar enkele van zijn bekendste toneelstukken en gedichten, waaronder Und was bekam des Soldaten Weib?.
Meer informatie en aanmelding:
Erik van Loon, Rotterdamse Festivals
Website: www.14mei.nl
Email: stichting14mei@gmail.com
Telefoon: 06 3826 5666