Persbericht, Rotterdam, 3 mei 2025
Dj. Okkie Vijfvinkel presenteert historische Radio Oranje-uitzending tijdens 14mei.nl-herdenking
Op 14 mei 2025 presenteert Dj. Okkie Vijfvinkel van 20:00 tot 21:00 uur een unieke editie van Radio Oranje vanuit Lunchroom Broodje Aap in Rotterdam. Deze speciale uitzending markeert het startschot van een nieuwe traditie: vanaf dit jaar wordt Radio Oranje een vast onderdeel van de jaarlijkse 14mei.nl herdenking, die dit jaar vier dagen en twintig herdenkingen omvat.
Een eerbetoon aan verzet en vrijheid
Vijfvinkel kreeg van initiator Erik van Loon, net als toekomstige Dj.’s de opdracht om in de Radio Oranje show in elk geval de volgende drie historische thema’s te belichten:
- De eerste oorlogsdagen en het Rotterdamse bombardement van 14 mei 1940.
- Een audiofragment over de bronzen klok die NSB-leider Anton Mussert aan nazi-Duitsland schonk om tot oorlogstuig te worden omgesmolten.
- Het herdenkingsgedicht ‘Und was bekam des Soldaten Weib?’ van Bertolt Brecht.
Dj. Okkie Vijfvinkel: Een muzikale verteller
Vijfvinkel, bekend van onder meer poppodium Baroeg, staat bekend om zijn encyclopedische muziekkennis. Voor deze editie kreeg hij buiten de jaarlijks terugkerende drie historische thema’s de vrije hand. ‘Het verzorgen van deze speciale Radio Oranje-uitzending als start van dit nieuwe jaarlijkse 14mei.nl onderdeel was een flinke uitdaging maar tevens een enorme eer’, aldus Vijfvinkel.
Lunchroom Broodje Aap
De Radio Oranje Show wordt met publiek opgenomen in Lunchroom Broodje Aap. Deze roemruchte zaak van de Griekse Michelle ….. aan de Westerstraat 10 en blijft die 14e mei speciaal langer voor ons open. Michelle heeft haar Lunchroom nog maar twee jaar geleden geopend maar haar zaak in het voormalig Zeemanshuis aan de voet van de Erasmusbrug is nu al een groot succes. Op de dag zelf zal Michelle net als in 2024 ook het herdenkingsgedicht op de straathoek bij haar voor de deur voordagen.
Radio Oranje: De stem van strijdend Nederland
‘Hier Radio Oranje, de stem van strijdend Nederland’ – met deze iconische zin begon de Nederlandse regering in ballingschap op 28 juli 1940 haar dagelijkse BBC-uitzendingen. Luisteren was levensgevaarlijk: overtreders riskeerden een celstraf van tien jaar bovendien was het technisch een hele uitdaging, want de Duitsers gebruikten stoorzenders. Vanaf 1942 wisten Nederlanders deze te omzeilen met een ‘moffenzeef’, waardoor ze tóch naar de verboden zender konden luisteren.
April-Mei Stakingen: Een bloedig keerpunt
In 1943 riep Radio Oranje op tot verzet tegen de herinvoering van krijgsgevangenschap voor 300.000 Nederlandse soldaten. Op 29 april legden arbeiders van de Stork Fabrieken in Hengelo daarop spontaan het werk neer. In vier dagen deden tot 500.000 mensen mee aan de staking. De bezetter sloeg echter hard terug: 200 mensen, voornamelijk arbeiders, werden geëxecuteerd of tijdens de stakingen op straat doodgeschoten.
Radio’s in beslag: Een nieuwe repressiegolf
Twee weken na de stakingen, op 13 mei 1943, confisqueerden de Duitsers alle radio’s. Rotterdammers, zoals de familie Van Loon, moesten hun toestellen op 22 juni 1943 inleveren.
Verder die dag in Rotterdam
Voor en na de Radio de Show vinden in Rotterdam nog de volgenden herdenkingen plaats:
- 10:00 – 10:30 Openingstoespraak Four Day In May – Rotterdam
(Tante Nino, Van der Takstraat 102b)
De slotdag van Four Days In May zal beginnen met een inspirerende toespraak van Erik van Loon, kunstenaar en directeur van Rotterdamse Festivals. In zijn jaarlijkse pacifistische “Sterker Door Strijd”-speech blikt hij terug op wat hem sinds 2015 heeft geïnspireerd bij het herdenken van de slachtoffers van het bombardement en hoe hij ondanks het gebrek aan financiële steun en gemeentelijke medewerking zichzelf al meer dan een decennia onvermoeibaar inzet om mensen in binnen- en buitenland daarbij te betrekken. Tevens zal hij toelichten hoe hij hoopt in 2040 zo’n grote opkomst te realiseren dat de slachtoffers van honderd jaar bombarderdement hand in hand aan de brandgrens worden herdacht, en waarom hij sinds 2024 ook in het buitenland de slachtoffers herdenkt met Four Days In May. - 10:30 – 11:30 Lezing Four Days In May
Na de opening zal Walter Schulze van Stichting Voorouder een lezing geven over de burger- en militaire slachtoffers tijdens de vierdaagse oorlog in Nederland. Hij zal daarbij niet alleen de slachtoffers in Rotterdam maar ook in de rest van Nederland een gezicht geven. De oorlog in Nederland duurde vier dagen (10 tot en met 14 mei 1940) en eindigde met het allesverwoestende bombardement op Rotterdam. Tijdens deze vier dagen stierven 2000 Nederlandse Soldaten en …. burgers. In Rotterdam vielen 1.173 slachtoffers. Van hen kwamen 711 tijdens het bombardement op Rotterdam en de daarop volgende brand op 14 mei om het leven. - 11:30 – 12:00 Presentatie en ondertekenen van het „Anti‑Vliegtuigbommen Verdrag”
Direct na de lezing zal het Anti‑Vliegtuigbommen Verdrag worden gepresenteerd. Dit verdrag pleit voor een wereldwijd verbod op de productie, opslag, inzet en overdracht van vliegtuigbommen. Geïnteresseerden kunnen het verdrag na afloop in Tante Nino ondertekenen. Voor deze bijzondere locatie is gekozen omdat hier de beroemde foto is gemaakt van de Nederlandse sergeant‑majoor Van Ommering, waarop hij de zelfgemaakte witte vlag vasthield. Hij begeleidt op deze foto, kort nadat het centrum van Rotterdam door de Duitse luchtmacht was gebombardeerd, de bevelhebber van de Rotterdamse troepen Kolonel Scharroo vanuit het in puin liggende Rotterdam Centrum over de Oude Willemsbrug naar het Noordereiland om het bevel over de stad aan de duitse Kapitein Becker over te dragen. - 13:27 – 13:35 85e Herdenkingsgedicht aan de Brandgrens
(85 straathoeken)
Om 13:27 nemen tientallen Rotterdammers – van jong tot oud, van kunstenaar tot ondernemer en van huisvrouw tot andere betrokkenen – op 85 straathoeken aan de brandgrens drie minuten stilte in acht. Vervolgens dragen zij het herdenkingsgedicht “Und was bekam des Soldaten Weib?” van Bertolt Brecht voor. Het herdenkingsgedicht wordt in het Nederlands en 10 andere talen voorgedragen. Wij vertalen elk jaar het gedicht zodat ook familieleden van allochtone bewoners, buitenlandse studenten en anderen deel kunnen uitmaken van onze gezamenlijke geschiedenis. - 15:00 – 17:00 Brandgrenstocht
(Start: Brandgrensmonument, Willemskade 18)
In groepen van maximaal 12 deelnemers kunnen geinterresseerden – onder begeleiding van een gids deelnemen aan een fietstocht langs de 12,5 km lange brandgrens. - 19:00 – 20:00 ‘Und was bekam des Soldaten Weib?’ ontleed
(Broodje Aap, Westerstraat 10)
‘s Avonds analyseren Erik van Loon, samen met Miguel Santos en Alain Pringels, het gedicht van Bertolt Brecht.
– Miguel Santos (1986) is een Rotterdamse dichter en een van de gastheren van de PoetsClub Rotterdam. In 2016 bracht hij de minireeks Uurtjespoëzie, een verzameling gedichten die online stonden. Na de minireeks volgden diverse andere bundels, waarvan Blaadjes (2024) de meeste recente is.
– Alain Pringels woont in Gent en is psycholoog. Hij is als dramaturg betrokken bij vrijwel alle theaterproducties van De Appel in Amsterdam en wordt in zowel België als Nederland regelmatig geraadpleegd als deskundige op het gebied van Bertolt Brecht. - 20:00 – 21:00 Radio Oranje
(zie boven) - 21:00 – 22:00 Open Podium Rotterdam
(Locatie: De Boeg, Leuvehoofd)
Net als in Berlijn en Warschau wordt de avond afgesloten met een open podium. Hier, bij het Nationale Monument voor de Koopvaardij, kunnen deelnemers anti‑oorlogs- en vredesgedichten, -liederen en -verhalen voordragen.
Berlijn – Warshau – Hengelo
Berlijn – 11 mei
Op Zondag zijn er zes herdenkingen in Berlijn. De opening met aansluitend de panel discussie Stop Bombings Now (09.00-10.00) is in het Anti‑Kriegsmuseum. Na de discussie zal hier ook het Duitse Anti-Vliegtuigbommen Verdrag (10.00–11.00) worden gepresenteerd. Hier kan men ook het verdrag tekenen. Na een korte lunch kan men vervolgens deelnemen aan de Poetry Cycle (13.00-15.00) waarbij men van Checkpoint Charlie, via ondermeer het Holocaust Monnument, de Brandenburg Tor, de Reichstag, het Berliner Ensemble naar het Brecht-Weigel-Haus fiets. Daar zal men deelnemen aan de Helene Weigel’s 125th birthday (15.00-18.00). Dit eveneement wordt georganiseerd door het Bertolt Brecht Archive en het Literatur Forum am Brecht Haus. Direct daarna zal men in het Berliner Ensemble een grote Helene Weigel Tribute (18.30-21.00) bijwonen. De eerste dag wordt afgesloten met een Open Podium (21.00-22.00) waar men anti-oorlogs en vredes verhalen, liedjes en gedichten kan voordragen ten hoogte van het Bertolt Brecht’s Standbeeld.
Warschau, 12 mei
Op Maandag, nemen zij de Poëzietrein (5.51-11.10) van Berlin HBF naar Warsaw Zachodnia. In Warschau is eerst een lunch voordat zij een bezoek brengen aan het Warschause Opstandmuseum. Hier krijgen zij een lezing over de verwoestende Zwarte Maandag (13.00-14.00) bombardementen op 25 september 1939. Aansluitend wordt het Poolse Anti-Vliegtuigbommen Verdrag gepresenteerd. Na de presentatie van het verdrag zal een gids de deelnemers alles leren over de heldhaftige Opstand van Warschau (14.00-15.00). Om 15.00 fietsen zij naar het Polin Museum. In dit museum leren zij over de inhumane leefomstandigheden in de Warsaw Getto (16.00-17.00). Tijdens de avondlezing in het Adam Mackiezie Literatuur Museum gaat het vooral over de nalatenschap van de invloedrijke Poolse theater directeur Konrad Swinarski (20.00-21.00) die nu exact 50 jaar geleden stierf. De dag zal net als in Berlin eindigen met een Open Podium (21.00-22.00) waar men dit keer anti oorlogs en/of vredes verhalen, liedjes en gedichten kan voordragen langs de oude stadsmuren.
Hengelo, 13 mei
Op dinsdag nemen zij de Poëzietrein (7.00-18.10) van Warschau Centralina naar Station Hengelo. Vanaf Station Hengelo organiseren zij een Poetry Walk (18.15-20.00). Een gids zal hen door de in 1944 en 1945 totaal verweoste stad leiden. Tijdens de Poetry Walk dragen verschillende lokale dichters hun “Four Days In May” gedichten voor. Voordat iedereen weer op de Poetry Train naar Rotterdam stapt zal men een bezoek brengen aan de St. Lambertus Basilica. Daar kan men een kaarsje opsteken ter nagedachtenis van de 107 slachtoffers van de 42 bombardementen die Hengelo ten deel vielen na Oktober 1944.
Bertolt Brecht
Bertolt Brecht (10‑2‑1898, Augsburg – 14‑8‑1956, Oost‑Berlijn) was een revolutionaire Duitse toneelschrijver, dichter en theaterregisseur. Nadat Adolf Hitler in 1933 de macht greep, ontvluchtte hij Nazi‑Duitsland en ging hij in ballingschap door heel Europa – onder meer in Denemarken, Zweden en Finland – voordat hij in 1941 naar de Verenigde Staten vluchtte. In Santa Monica, Californië, vestigde hij zich en schreef daar enkele van zijn bekendste toneelstukken en gedichten, waaronder Und was bekam des Soldaten Weib?.
Meer informatie en aanmelding:
Erik van Loon, Rotterdamse Festivals
Website: www.14mei.nl
Email: stichting14mei@gmail.com
Telefoon: 06 3826 5666
Locatie: Lunchroom Broodje Aap, Westerstraat 10, Rotterdam.